Comisia de atestare
Comisia de acreditare
Comisiile de experţi
Dispoziţii, instrucţiuni
Acte normative
Nomenclator
Instituţii
Consilii
Seminare
Teze
Conducători de doctorat
Deţinători de grad
Doctoranzi
Postdoctoranzi
CNAA logo

 română | русский | english


Umanizarea mitului în proza intelectuală a secolului al XX-lea: relevarea unui fenomen literar


Autor: Cuşnir Jozefina
Gradul:doctor habilitat în filologie
Specialitatea: 10.01.06 - Literatura universală şi comparată
Anul:2019
Consultant ştiinţific: Elena Prus
doctor habilitat, profesor universitar, Universitatea Liberă Internaţională din Moldova
Instituţia: Institutul Patrimoniului Cultural

Statut

Teza a fost susţinută pe 26 februarie 2019 în CSS
şi aprobată de CNAA pe 19 aprilie 2019

Autoreferat

Adobe PDF document0.67 Mb / în română
Adobe PDF document0.62 Mb / în rusă

Teza

CZU 821.09 (043.2)

Adobe PDF document 2.05 Mb / în rusă
301 pagini


Cuvinte Cheie

umanizarea mitului, proza intelectuală, mitologema de bază, interferenţa mitologemelor de bază, cronotop, dihotomia totem/non-totem, mitul despre râs, mitul despre abolirea non-totemului-morţii, catharsisul râsului, metonimia

Adnotare

Structura lucrării: introducere, şase capitole, concluzii generale şi recomandări, 5 anexe, bibliografie din 467 de titluri, 259 pagini de text de bază. Rezultatele cercetărilor au fost reflectate în 38 de publicaţii ştiinţifice. Cuvinte -che ie : umanizarea mitului, proza intelectuală, mitologema de bază, interferenţa mitologemelor de bază, cronotop, dihotomia totem/non-totem, mitul despre râs, mitul despre abolirea non-totemului-morţii, catharsisul râsului, metonimia.

Domeniul de studiu: proza intelectuală a secolului al XX-lea.

Scopul lucrării constă în a releva existenţa umanizării mitului ca fenomen literar integral şi uniform identificabil în proza intelectuală a secolului al XX-lea, dezvoltând descoperirea lui Th. Mann, în baza studiului comparativ sistemic al unui număr de lucrări reprezentative.

Obiectivele lucrării: demonstrarea formării fenomenului prin constante dinamice specifice; identificarea caracterului său invariant versus variaţiile corelaţiilor cronotopului, ale compoziţiei şi ale abordării prozei intelectuale în raport cu cele inerente în mitologemele de bază ale textului şi versus variaţiile interferenţei acestora.

Noutatea şi originalitatea ştiinţifică a lucrării: pentru prima dată umanizarea mitului a devenit obiectul unei cercetări ştiinţifice sistemice; au fost demonstrate constituirea fenomenului cercetat prin intermediul constantelor specifice şi caracterul său invariant versus o serie de factori; „teza centrală” a lui Northrop Frye potrivit căreia literatura re-crează mitologia a fost dezvoltată cu referire la umanizarea mitului.

Rezultatele principial noi pentru ştiinţă. Relevarea sistemică a fenomenului ca armonizare eticizantă a Universului, realizată prin intermediul structurilor mitologice. Generarea unui model de interpretare corespunzător. Identificarea unui tip şi a unei subspecii particulare de mitologeme de bază în proza intelectuală. Semnificaţia teoretică a lucrării. Au fost elaborate definiţia ştiinţifică şi modul de identificare uniformă a fenomenului investigat, precum şi clasificarea mitologemelor de bază în proza intelectuală.

Valoarea aplicativă a lucrării. Teza propune un model multidisciplinar care poate fi utilizat în cercetări, metodologii, prelegeri la diverse discipline umaniste (teoria literaturii, literatură comparată, filosofia cultur ii, antropologia culturală, folcloristică etc.) şi la dezvoltarea conceptului „noul umanism în secolul al XXI-lea” (UNESCO).

Implementarea rezultatelor ştiinţifice sunt reflectate în publicaţii şi în comunicări ştiinţifice, în lucrările de plan ale autoarei (IPC), în cursul special despre umanizarea mitului.

Cuprins


1. ГУМАНИЗАЦИЯ МИФА В ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЙ ПРОЗЕ: К ПОСТАНОВКЕ ПРОБЛЕМЫ
  • 1.1. Выявление Т. Манном концепта «гуманизация мифа» и е го эволюция
  • 1.2. Концепт «гуманизация мифа»: к вопросу о соотнесенности с научными раз рабо тками ХХ ве ка и с концептом «новый гуманизм в ХХI ве ке »
  • 1.2.1. Литературоведческие исследования соотнесенности «миф/литература»
  • 1.2.2. «Интерпретативный подход» Клиффорда Гирца как основа для целостного осмысления гуманизации мифа (этизирующей гармонизации Универсума мифологическим сознанием)
  • 1.2.3. Парадоксальные свойства мифологического сознания (метонимичность; гармонизация Универсума как одна из базовых функций и т.п.)
  • 1.2.4. Открытия в области базовых мифологических структур, позволяющие выявить схему эволюции мифологического сознания в аспекте гуманизации мифа
  • 1.2.5. Концепты «индивидуальное начало» и «новый гуманизм в ХХI веке»: соотнесенность с концептом «гуманизация мифа»
  • 1.3. Компоненты концепции гуманизации мифа как исследовательский инструме нтарий
  • 1.3.1. Понятие «базовая мифологема литературного произведения» в контексте «центрального тезиса» Нор тропа Фрая
  • 1.3.2. Три архаические мифологемы, формирующие гуманизацию мифа
  • 1.3.3. Константы гуманизации мифа: аксиологические и динамические (дихотомия тотем/не-тотем, миф о смехе, миф об отмене не-тотема-смерти)
  • 1.4. Те рмин «инте лле ктуальная проза»: парадоксы эволюции
  • 1.5. Гипотезы о литературном феномене гуманизации мифа, требующие эмпириче ского подтве ржде ния
  • 1.6. Выводы к главе 1

2. ИНВАРИАНТНОСТЬ ЛИТЕРАТУРНОГО ФЕНОМЕНА ГУМАНИЗАЦИИ МИФА К ИДЕНТИЧНОСТИ/ НЕИДЕНТИЧНОСТИ ХРОНОТОПОВ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЙ ПРОЗЫ И БАЗОВОЙ МИФОЛОГЕМЫ
  • 2.1. Рассматриваемый феномен при хронотопе интеллектуальной прозы, идентичном хронотопу базовой мифологе мы (Т. Манн).
  • 2.2. Гуманизация мифа при хронотопе литературного текста, отличном от хронотопа явной базовой мифологе мы (Ф. Дюрре нматт)
  • 2.3. Гуманизация мифа при хронотопе интеллектуальной прозы, отличном от хронотопа не явной базовой мифологе мы (Г. Стайн)
  • 2.4. Выводы к главе 2

3. ИНВАРИАНТНОСТЬ ГУМАНИЗАЦИИ МИФА К ЛИНЕЙНОМУ/НЕЛИНЕЙНОМУ СООТВЕТСТВИЮ КОМПОЗИЦИЙ ЛИТЕРАТУРНОГО ТЕКСТА И Б АЗОВОЙ МИФОЛОГЕМЫ
  • 3.1. Гуманизация мифа при линейном соответствии композиций лите рату рного те кста и базовой мифологе мы (А. Камю; Р. Акутагава)
  • 3.2. Исследуемый феномен при линейном соответствии композиций инте лле ктуальной прозы – не явного диптиха – и базовой мифологемы (Х. Л. Борхе с)105
  • 3.3. Гуманизация мифа при нелинейном соответствии композиций лите рату рного те кста и базовой мифологе мы (Ю. Але шковский )
  • 3.4. Миф об «искушении добром» как базовая мифологе ма особого типа
  • 3.5. Выводы к главе 3
4. ИНВАРИАНТНОСТЬ ГУМАНИЗАЦИИ МИФА К ТРАДИЦИОННОЙ/НОВАТОРСКОЙ ТРАКТОВКЕ БАЗОВЫХ МИФОЛОГЕМ В ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЙ ПРОЗЕ
  • 4.1. Гуманизация мифа при явной базовой мифологеме: традиционная трактовка (Г. Гессе )
  • 4.2. Гуманизация мифа при неявной базовой мифологеме: новаторская трактовка, восходящая к забытой трак товке (Ф. Кафка; Т. Манн)
  • 4.3. Анализируемый феномен при явной базовой мифологеме: новаторская трактовка, способствующая восстановлению неявной и утраченной мифологемы (К. Чапе к)
  • 4.4. Выводы к главе 4

5. ИНВАРИАНТНОСТЬ ГУМАНИЗАЦИИ МИФА К ИНТЕРФЕРЕНЦИИ БАЗОВЫХ МИФОЛОГЕМ
  • 5.1. Рассматриваемый феномен при интерференции базовых мифологем, одна из которых фо рми руе т гуманизацию мифа (Р. Вальзе р)
  • 5.2. Исследуемый феномен при интерференции базовых мифологем, одна из которых активно про тивостоит гуманизации мифа (Г. К. Че сте ртон; Т. Пра тче тт)
  • 5.3. Гуманизация мифа при автоинтерференции одной из базовых мифологем: дре вне й и поздней ее модификаций ( Д. Хармс)
  • 5.4. Выводы к главе 5

6. «ЦЕНТРАЛЬНЫЙ ТЕЗИС» НОРТРОПА ФРАЯ ПРИМЕНИТЕЛЬНО К ГУМАНИЗАЦИИ МИФА: МИФОЛОГЕМА ОБ АПО КАТАСТАЗИСЕ
  • 6.1. Тезис Н. Фрая и формируемые интеллектуальной прозой ступени апокатастазиса (Х. Л. Бо рхе с; Ф. Дюрре нматт; А. Битов)
  • 6.2. Осуще ствление апокатастазиса: Паул; Прус т ( М. Се бастьян)
  • 6.3. Осуще ствление апокатастазиса: Лужин; Достоевский (В. Набоков)
  • 6.4. Выводы к главе 6

ОБЩИЕ ВЫВОДЫ И РЕКОМЕНДАЦИИ